Ψυχοπολιτική και κοινωνία της εξουθένωσης - Μέρος Β
Σε δύο επεισόδια ο Θανάσης Δρίτσας σχολιάζει, ερμηνεύει και διαβάζει αποσπάσματα από κείμενα του σύγχρονου φιλόσοφου-κοινωνικού στοχαστή Byung Chul Han (*). Σύμφωνα με τις απόψεις του Byung Chul Han κάθε μηχανισμός, κάθε τεχνολογία της εξουσίας προτείνει τα δικά της λατρευτικά αντικείμενα τα οποία τίθενται στην υπηρεσία της υποταγής. Υλοποιούν και σταθεροποιούν την εξουσία. Το μάλιστα, το κατεξοχήν ψηφιακό λατρευτικό αντικείμενο. Ως μηχανισμός εξατομίκευσης αναλαμβάνει τη λειτουργία του ροζάριου, το οποίο είναι επίσης εύχρηστο και χειροπιαστό όπως το κινητό τηλέφωνο. Σκοπός και των δύο αντικειμένων είναι η αυτοεξέταση και ο αυτοέλεγχος. Η εξουσία αυξάνει την αποτελεσματικότητά της αναθέτοντας την επιτήρηση στον καθένα ξεχωριστά. Το like είναι το ψηφιακό αμήν. Κάθε φορά που πατάμε like, δείχνουμε υποταγή στην εξουσία. Το smartphone δεν είναι απλώς ένας αποτελεσματικός μηχανισμός επιτήρησης, αλλά και ένα φορητό εξομολογητήριο. Το Facebook είναι η εκκλησία, η παγκόσμια συναγωγή της ψηφιακής εποχής.
Κατά τον Han η σύγχρονη «Ψυχοπολιτική» κυριαρχείται από θετικότητα: αντί να χρησιμοποιεί αρνητικές απειλές, εργάζεται με θετικά κίνητρα. Δεν χρησιμοποιεί το πικρό φάρμακο, αλλά το like. Κολακεύει την ψυχή, αντί να την παραλύει με σοκ. Δελεάζει την ψυχή, την υποχρεώνει, αντί να της αντιτίθεται. Καταγράφει επιμελώς τους πόθους, τις ανάγκες και τις επιθυμίες της, αντί να τις αποδομεί. Η νεοφιλελεύθερη ψυχοπολιτική είναι μια έξυπνη πολιτική που επιδιώκει να ευχαριστήσει, να εκπληρώσει, αντί να καταπιέσει. Τουιτάρεις άρα υπάρχεις κάνε like και θα σου κάνουν κι εσένα, εκμυστηρεύσου και την παραμικρή βαρετή λεπτομέρεια και θα σωθείς κι εσύ.
(*) Ο Byung Chul Han (Μπιουνγκ-Τσουλ Χαν) γεννήθηκε το 1959 στη Σεούλ (Νότια Κορέα) και μετοίκησε το 1980 στη Γερμανία όπου σπούδασε Φιλοσοφία, Γερμανική Φιλολογία και Θεολογία στα Πανεπιστήμια του Φράιμπουργκ και Μονάχου. Ολοκλήρωσε την διδακτορική του διατριβή με θέμα το έργο του Χάιντεγκερ. Δίδαξε στα Πανεπιστήμια της Βασιλείας και της Καρλσρούης. Από το 2012 διδάσκει Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Τεχνών του Βερολίνου. Μέχρι σήμερα έχει συγγράψει άνω των είκοσι βιβλίων. Τα περισσότερα βιβλία του κυκλοφορούν σε ελληνική μετάφραση στη χώρα μας από τις εκδόσεις Opera/σειρά cogito.
