Δεν τη φώναζαν «Κλουροκέρατη» τη γίδα χωρίς λόγο
Τα «Tετράδια ενός βοσκού» είναι ένα βιβλίο μοναδικό στο είδος του, δεν έχει γραφτεί όμοιό του στην Ελλάδα. Ο Γιάννης Τσέβρεχος, βοσκός στην περιοχή της Τσαπουρνιάς με κοπάδια γίδες, κρατάει ημερολόγιο με περιγραφές των ζώων του και του τόπου, με το καθημερινό πρόγραμμα από την ανατολή μέχρι τη δύση του ήλιου, τη βοσκή, το άρμεγμα, τον βιολογικό κύκλο του κοπαδιού, τις συνήθειές του, αφηγείται μύθους και ιστορίες, μιλάει για τα σκυλιά του, γράφει σε ένα τετράδιο για τον αέρα που φοβίζει τους βοσκούς περισσότερο από τη βροχή, ακόμη και από το χιόνι, γιατί σπιθιάζει τα ζώα και φαίνονται άρρωστα και σαν χαμένα. Γράφει για τα ονόματα που δίνει στα ζωντανά του, κάθε ένα και διαφορετικό, ονοματισμένο με εντελώς διαφορετικό τρόπο από αυτόν με τον οποίο δίνεις όνομα στο κατοικίδιο ζώο − σύμφωνα με το χρώμα, τα κέρατα, τα αυτιά ή και τα μαστάρια του.
Γόνος τσιφλικάδων, δεμένος με τις γίδες και τις προβατίνες του, ανιστορεί τον «γνώρο» και τον «γέννο» του κοπαδιού, τους αρχέγονους τρόπους για να αντιμετωπίσει ο βοσκός τις αρρώστιες και τα ατυχήματα, με βότανα και πρακτικές που κάνουν τα φάρμακα να ωχριούν μπροστά στη σοφία των παλιότερων. Η γνώση του καλού βοσκού πολλαπλασιάζει την απόδοση του κοπαδιού, καθώς ξέρει τους βοσκότοπους και τους δρόμους των νερών. Ένας βοσκότοπος, όπως γράφει, που το ‘50 και το ‘60 σήκωνε 10.000 ως 15.000 αιγοπρόβατα και 300 αγελάδες, σήμερα δεινοπαθεί με τις 1.500 και 2.000 αγελάδες που έφερε η στροφή στην αγελαδοτροφία.
Ο λόγος του γήινος, απλός, με περιγραφές, ωστόσο, που έχουν αναμφισβήτητη λογοτεχνική αξία: «Εκείνα τα χόρτα που έχουν την ιδιότητα να παίρνουν πολλές φορές, στις δύσκολες καιρικές συνθήκες, το βάρος τη βοσκής, είναι το στριβάδι για τη γίδα και η αγριάδα για το πρόβατο που γίνεται και με λίγη βροχή, όταν π.χ. λέμε “απόρριξε ο τόπος”. Όπως για το ζώο που χάνει το μικρό του λέμε: απόρριξε, κάτι παράλληλο λέμε και για τον τόπο που με μια βροχή τον Αύγουστο ή τον Σεπτέμβρη κινάει, σκάζουν όλα τα χόρτα αλλά δεν βοηθιούνται με άλλη βροχή να σβήνουν…».
Τα δύο αποσπάσματα μιλούν για τον τρόπο με τον οποίο ονομάζονται οι γίδες και οι προβατίνες και για τον βιολογικό κύκλο των ζώων και όλους τους διαφορετικούς όρους που χρησιμοποιούνταν για την πράξη της αναπαραγωγής. Ένα λεκτικός πλούτος που έχει εντελώς χαθεί…
Το «Κοπάδι. Από τα τετράδια ενός βοσκού» του Γιάννη Τσέβρεχου κυκλοφόρησε το 2022 από τις εκδόσεις Έλλα.
