Εξερευνώντας τις σχέσεις ανθρώπου και βοδιού στην Προϊστορική Κύπρο: Μια Ζωοαρχαιολογική Προσέγγιση.
Από την εποχή της εξημέρωσής τους, στα Νεολιθικά χρόνια, τα μεγάλα
βοοειδή διαδραμάτισαν εξέχοντα ρόλο στις ανθρώπινες κοινωνίες, με τεράστιο
αντίκτυπο στην οικονομία, τις γεωργικές δραστηριότητες, τις διατροφικές συνήθειες, τις
χερσαίες μεταφορές, τα κοινωνικά δίκτυα και τον πολιτισμό. Εξαιτίας του
εντυπωσιακού τους μεγέθους, της μυϊκής τους δύναμης και των πολλαπλών ιδιοτήτων
τους, η αγελάδα και το βόδι λειτούργησαν ως διαχρονικά σύμβολα αλλά και ως
αντικείμενα λατρείας για πολλούς αρχαίους αλλά και σύγχρονους πολιτισμούς. Το νησί
της Κύπρου αποτελεί ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον γεωγραφικό και πολιτισμικό πλαίσιο
για να μελετήσει κανείς τις αλληλεπιδράσεις ανθρώπου και βοδιού από τα προϊστορικά
χρόνια μέχρι και το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Αρχαιολογικά ευρήματα, κυρίως οστά
ζώων καθώς επίσης και πήλινα ειδώλια, φανερώνουν πώς η σχέση μεταξύ ανθρώπου και
βοδιού ξεκινά πολύ νωρίς στο νησί μας και ακολουθεί μια άκρως ενδιαφέρουσα πορεία.
Ιστορικές πηγές μαρτυρούν πώς πριν από την εκβιομηχανοποίηση της γεωργίας το βόδι
χρησιμοποιείτο αυστηρά για τις χερσαίες μεταφορές και για τις γεωργικές
δραστηριότητες ενώ η κατανάλωση βόειου κρέατος εθεωρείτο πράξη ιεροσυλίας. Ποιά
ήταν όμως η σχέση των προϊστορικών κατοίκων του νησιού με αυτό το μεγάλο και
πολυλειτουργικό ζώο και πώς εξελίχθηκε ανά τους αιώνες; Πότε φθάνουν οι πρώτες
αγελάδες στο νησί μας και πώς μεταφέρονται από τις γειτονικές στεριές; Για ποιό λόγο
εξαφανίζονται κατά τη διάρκεια της Νεολιθικής περιόδου και πώς η επανεμφάνισή
τους, στην αυγή της Εποχής του Χαλκού, συνδέεται με ένα νέο τρόπο ζωής και
κοινωνικής οργάνωσης; Ποιός ήταν ο ρόλος τους στην οικονομική ζωή του τόπου και
ποιά η θέση τους στις τελετουργικές δραστηριότητες; Ποιά υποείδη αγελάδας
συνυπήρχαν στο νησί κατά την αρχαιότητα και πώς οι διασταυρώσεις μεταξύ
διαφορετικών υποειδών μπορούν να μας πληροφορήσουν για τα δίκτυα ανταλλαγών
προϊόντων και έμψυχων όντων στην αρχαιότητα; Τι γνωρίζουμε για την εγχώρια φυλή
αγελάδας και γιατί είναι τόσο σημαντικό να συμβάλουμε με κάθε τρόπο στη διατήρησή
της; Σε αυτό το επεισόδιο του Μίλα μου Ιστορικά θα προσπαθήσουμε να
εξερευνήσουμε τα ερωτήματα αυτά, βασιζόμενοι κυρίως σε πληροφορίες που μας
προσέφερε τα τελευταία χρόνια ο νεοσύστατος κλάδος της Ζωοαρχαιολογίας, της
μελέτης δηλαδή ζωικών οστών από αρχαιολογικές θέσεις καθώς επίσης και στην
εικονογραφία, τις γραπτές πηγές και την Παλαιογενετική έρευνα.