Κύπρος και Ναυμαχία της Ναυπάκτου: 450 χρόνια από τον θρίαμβο της Ιερής Συμμαχίας κατά των Οθωμανών
Φέτος συμπληρώνονται 450 χρόνια από την ολοκληρωτική κατάληψη της Κύπρου
στην εξουσία των Οθωμανών, μετά την παράδοση τον Αύγουστο του 1571 της
Αμμοχώστου στους εχθρούς, οι οποίοι ως γνωστό είχαν παραβεί τους όρους. Δύο
μήνες μετά, οι συνασπισμένες χριστιανικές δυνάμεις είχαν δώσει τη δική τους
απάντηση στους Οθωμανούς για τη μεγάλη απώλεια της Κύπρου. Στις 7 Οκτωβρίου
του 1571 οι ενωμένες χριστιανικές δυνάμεις της Ευρώπης (Sacra Liga) είχαν
αντιμετωπίσει τον οθωμανικό στόλο στον Κορινθιακό κόλπο, κοντά στις Εχινάδες
Νήσους, γνωστές στις δυτικές πηγές ως Curzolari. Ήταν χαράματα της 7 ης Οκτωβρίου
1571 και, εκεί, είχε ηττηθεί ο εχθρός με εντυπωσιακή για τους χριστιανούς επιτυχία. Ο
Γάλλος ναύαρχος Jurien Gravière είχε γράψει για τη Ναυμαχία της Ναυπάκτου
(Lepanto) ότι υπήρξε η τρίτη, έως τότε, μεγαλύτερη ναυμαχία στον κόσμο, μετά τη
ναυμαχία της Σαλαμίνος και τη ναυμαχία στο Άκτιο. Η σύγκρουση μεταξύ του Ισλάμ και
του Χριστιανισμού υπήρξε αδυσώπητη και ανελέητη. Σημαντική υπήρξε η συμβολή
των ισπανικών στρατιωτικών σωμάτων, αλλά και η συμβολή των άρτια εξοπλισμένων
βενετικών γαλερών με τα εμπειροπόλεμα πληρώματα. Σε ελάχιστο χρονικό διάστημα,
όπως αναφέρουν οι πηγές, μέσα σε πέντε περίπου ώρες, ο αγώνας είχε κριθεί υπέρ
του Ιερού Συνασπισμού. Στη Ναυμαχία της Ναυπάκτου πολέμησαν ως επί το πλείστον
Έλληνες, αλλά και μέλη κυπριακών οικογενειών όπως των Συγκλητικών, των
Παλαιολόγων, των Μπενεντέττη κ.ά.
Αξίζει να υπομνησθεί ότι αρχιναύαρχος του βενετικού στόλου και θριαμβευτής της
Ναυμαχίας της Ναυπάκτου και στη συνέχεια δόγης ήταν ο Σεβαστιανός Venier. Η
σημαντική υπηρεσία του Venier στην Κύπρο ως γενικού προνοητή και συνδίκου, κατά
τη χρονική περίοδο 1557-1558, μέχρι πρόσφατα εξακολουθούσε να είναι άγνωστη.
Σημειώνουμε απλώς ότι, μεταξύ των αξιομνημόνευτων έργων που είχε επιτελέσει κατά
τη διάρκεια της θητείας του στη μεγαλόνησο ήταν και η πρωτοβουλία για επισκευή του
του ναού του Αγίου Λαζάρου στη Λάρνακα.
Η Κύπρος, για την υπεράσπιση της οποίας είχαν συνασπισθεί ανεπιτυχώς οι
χριστιανικές δυνάμεις, δυστυχώς, πέρασε ολοκληρωτικά στην εξουσία των
Οθωμανών. Ο ισπανοβενετικός στόλος κινήθηκε προς την ανατολική Μεσόγειο με
μεγάλη καθυστέρηση και έτσι ποτέ δεν έφθασε στην Κύπρο. Οι υπερασπιστές της
Αμμοχώστου μετά από μια πολύμηνη και ανελέητη πολιορκία αναγκάστηκαν, τέλος,
να παραδώσουν την πόλη μετά από διαπραγματεύσεις με τους Οθωμανούς, με τα
γνωστά τραγικά επεισόδια που επακολούθησαν. Ο θρίαμβος των χριστιανικών
δυνάμεων στη Ναυμαχία της Ναυπάκτου υπήρξε ισχυρότατο πλήγμα στον εχθρό, για
την απώλεια της χριστιανικής Κύπρου. Η σημασία της γεωγραφικής θέσης της Κύπρου
διαφαίνεται και στα όσα θρυλείται ότι αντέταξε ο σουλτάνος στον Βενετό βάιλο, στην
Κωνσταντινούπολη, μετά τη νίκη του Ιερού Συνασπισμού στη Ναυμαχία της
Ναυπάκτου. «Με την καταστροφή του στόλου μας στη Ναύπακτο», φέρεται να είπε ο
σουλτάνος, «δεν καταφέρατε παρά να μας ξεριζώσετε μία μόνο τρίχα από τα γένια μας
ενώ εμείς, κατακτώντας την Κύπρο, σας αφαιρέσαμε ένα βραχίονα».