«Το Ερέθισμα της Ρητορικής»: Προπαγάνδα, Εξέγερση και Μέτρα Καταστολής κατά το Τέλος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας στην Κύπρο
Κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ εναντίον της βρετανικής αποικιακής κυριαρχίας, τόσο οι Έλληνες της Κύπρου όσο και οι Βρετανοί χρησιμοποίησαν διάφορα μέσα προπαγάνδας και την τέχνη της πειθούς (‘art of persuasion’) με στόχο να επηρεάσουν το κοινό τους στην Κύπρο και τη διεθνή κοινή γνώμη, προσφέροντας ο καθένας τους ένα διαφορετικό όραμα για το μέλλον της χώρας. Η διάλεξη, με την ευκαιρία της δημοσίευσης του βιβλίου της Δρος Μαρίας Χατζηαθανασίου με τίτλο Propaganda and the Cyprus Revolt: Rebellion, Counter-Insurgency and the Media, 1955-59 (Ι.B. Tauris, Ιούνιος 2020), επικεντρώνεται και επιχειρηματολογεί υπέρ του ζωτικού ρόλου που διαδραμάτισε η προπαγάνδα στα δύο αντιμαχόμενα στρατόπεδα κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1950 στην Κύπρο, εστιάζοντας στην περίοδο του αντιαποικιακού αγώνα 1955-59. Εξετάζοντας ταυτόχρονα την αυξητική τάση στη χρήση βίας και εξαναγκασμού κατά τη διάρκεια της περιόδου, η διάλεξη φέρει στην επιφάνεια αδημοσίευτο υλικό που μέχρι πρόσφατα παρέμενε απόρρητο καθώς φυλασσόταν στα Κρατικά Αρχεία της Βρετανίας, και εξηγεί πώς το τρίπτυχο προπαγάνδα/βία/εξαναγκασμός έγιναν, από κοινού, οι κινητήριες δυνάμεις της σύγκρουσης. Η διάλεξη αναδεικνύει τη σημαντικότητα του όπλου της προπαγάνδας στις μάχες που διαδραματίστηκαν για την «καρδιά και το πνεύμα» (‘hearts and minds’) των Ελληνοκυπρίων και της διεθνούς γνώμης, και του πολέμου των λέξεων (‘war of words’) μεταξύ της ΕΟΚΑ και της Βρετανικής κυβέρνησης. Η καινούρια αυτή μελέτη εξετάζει για πρώτη φορά τις Βρετανικές επιχειρήσεις καταστολής της εξέγερσης της ΕΟΚΑ χρησιμοποιώντας μέσα προπαγάνδας όπως το ραδιόφωνο, η τηλεόραση, ο Τύπος, και αναδεικνύει τους τρόπους με τους οποίους οι προσπάθειες αυτές υπονομεύθηκαν επιτυχώς από τους Έλληνες της Κύπρου και της Ελλάδας, ενώ ταυτόχρονα αποδυναμώθηκαν ακούσια από τους ίδιους τους Βρετανούς. Η διάλεξη ενημερώνει, με καινούρια ευρήματα, μια κρίσιμη περίοδο της κυπριακής και βρετανικής ιστορίας, και συμβάλλει σε ευρύτερες διακρατικές συζητήσεις σχετικά με τη χρήση της προπαγάνδας κατά τη διάρκεια του «τέλους της αυτοκρατορίας» (‘end of empire’).
Σύντομο βιογραφικό ομιλήτριας:
Η Δρ Μαρία Χατζηαθανασίου είναι υπότροφος των Δράσεων Μαρία Σκλοντόφσκα-Κιουρί (Πρόγραμμα Διεύρυνσης, Ορίζοντας 2020) στο Τμήμα Πολιτικής και Διακυβέρνησης του Πανεπιστημίου Λευκωσίας. Η έρευνά της αφορά στην πολιτιστική διπλωματία που ασκήθηκε από τα κράτη της Μεγάλης Βρετανίας, της Ελλάδας και της Τουρκίας στην Κύπρο, από το 1945 μέχρι και το 1974. Το βιβλίο της Propaganda and the Cyprus Revolt: Rebellion, Counter-Insurgency and the Media, 1955-59 εκδόθηκε τον Ιούνιο του 2020 από τον εκδοτικό οίκο Ι.B. Tauris. Το 2017 απέκτησε τον διδακτορικό της τίτλο στην Ιστορία από το Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, Αγγλία.