Νεότερα εθνικά κράτη: Νορβηγία και Φινλανδία
Οι Νορβηγοί το 1905 αποφάσισαν ομόφωνα την ανεξαρτησία τους από τη Σουηδία και επέλεξαν ξένο βασιλέα με μεγάλη πλειοψηφία, ενώ η γλωσσική τους διαμάχη έληξε αργότερα με συμβιβασμό. Αντίθετα, η ανεξαρτησία της Φινλανδίας από τη Ρωσία συνοδεύτηκε το 1918 από άγριο εμφύλιο πόλεμο, σε καθαρά ταξική βάση. Μόνο σταδιακά ακολούθησε εθνική συμφιλίωση που περιέλαβε και τους ηττημένους Σοσιαλδημοκράτες, όχι όμως και τους Κομμουνιστές, που συνέχισαν να συμπράττουν με τους Σοβιετικούς.