Το τραύμα του ξεπεσμού
Οι περισσότεροι πρόσφυγες βίωσαν μία βίαιη διαδικασία κοινωνικού υποβιβασμού. Εύποροι αγρότες βρέθηκαν σε αστικές παραγκουπόλεις, ενώ αστοί βρέθηκαν στην ύπαιθρο. Ως ξεπεσμός βιώθηκε και η απώλεια της περιουσίας, η μετάβαση από μη χειρωνακτική σε χειρωνακτική εργασία, από θέση αφεντικού σε θέση μισθωτού και ιδίως εργάτη, η αμείλικτη ανάγκη να βρουν οι γυναίκες εξωτερική εργασία, αφού πολλοί άνδρες είχαν χαθεί. Μεταξύ προσφύγων και γηγενών δημιουργήθηκε και χάσμα «εθνοτικό» (ethnic). Πλήθος γλωσσικές και άλλες ιδιαιτερότητες διαφοροποιούσαν τους πρόσφυγες από τους γηγενείς. Το χάσμα διευρύνθηκε και συντηρήθηκε από την οικιστική απομόνωση των προσφύγων, που υπαγορεύθηκε από την πιεστική αντικειμενική ανάγκη ταχύτερης στέγασής τους.