Οι δαίμονες των θερμίδων
Πριν εμφανιστούν οι διαιτολόγοι, οι αστρολόγοι, τα πρωινάδικα της τηλεόρασης και τα γυμναστήρια της γειτονιάς οι άνθρωποι βάσιζαν τη διατροφική τους συμπεριφορά στη νηστεία ακολουθώντας θρησκευτικές νουθεσίες οι οποίες είχαν ως άξονα την εγκράτεια. Ο απώτερος στόχος της νηστείας στην ελληνική παράδοση δεν ήταν η μείωση των προσλαμβανόμενων θερμίδων, η απώλεια βάρους και η βελτίωση της εξωτερικής εμφάνισης αλλά το να γίνει ο άνθρωπος γενικά συγκρατημένος. Με βάση μάλιστα την προσέγγιση των ασκητών της ερήμου υπάρχουν δύο τύποι μάργων ανθρώπων (από το ρήμα μαργαίνω που σημαίνει γίνομαι παθιασμένος με κάτι) που έχουν μανία με το φαγητό: ο γαστρίμαργος, δηλαδή αυτός που αγαπάει τη μεγάλη ποσότητα φαγητού και θα τον λέγαμε σήμερα «σαβούρα», και ο λαίμαργος, δηλαδή αυτός που παθιάζεται με τις νοστιμιές και τις απολαύσεις του λαιμού. Πίσω από τον τρόπο που τρώμε υπάρχει ένα σημαντικό ψυχολογικό στοιχείο. Γνωρίζουμε σήμερα ότι ο γεμάτος άγχος-κατάθλιψη άνθρωπος των πόλεων προστρέχει σε κατανάλωση μεγάλης ποσότητας ζάχαρης, θερμίδων, αλατιού και έντονων γεύσεων αναζητώντας λυτρωτική διέξοδο στην απόλαυση προκειμένου να απαλλαγεί από τον δαίμονα του άγχους.
Οι καρδιολόγοι σε παγκόσμιο επίπεδο σχολιάζουν σήμερα την αξία της μεσογειακής διατροφής για την υγεία της καρδιάς μας. Με ποιο ακριβώς τρόπο όμως μας ωφελεί η μεσογειακή διατροφή δεν είναι απόλυτα ξεκάθαρο. Όταν ξεκίνησε επιστημονικά η μελέτη της μεσογειακής διατροφής δόθηκε έμφαση στη μεγάλη αξία του ελαιόλαδου ως βάση της διατροφής αυτής και εξακολουθούν να αποκαλύπτονται όλες και περισσότερες ευεργετικές βιοχημικές δράσεις του παρθένου ελαιόλαδου. Υπάρχει βέβαια και το ενδεχόμενο η κλινική αξία της μεσογειακής διατροφής να περνάει μέσα από ψυχοκοινωνικές παραμέτρους οι οποίες αφορούσαν τον χαλαρό και χωρίς άγχος τρόπο ζωής των παλαιότερων ανθρώπων του μεσογειακού νότου. Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο των μεσογειακών λαών ήταν το κοινό τραπέζι. Τα μέλη της οικογένειας έτρωγαν όλοι μαζί και συχνά το τραπέζι πλαισίωναν γείτονες και φίλοι. Σήμερα σπάνια βρίσκονται μαζί τα μέλη της οικογένειας στο τραπέζι γιατί ο καθένας ακολουθεί διαφορετικούς (ταχείς) ρυθμούς ζωής με πολύωρη εργασιακή απασχόληση. Το κοινό τραπέζι αναδεικνύεται σε κορυφαίο ψυχοθεραπευτικό εργαλείο, θα λέγαμε με σύγχρονους ψυχιατρικούς όρους.
*Η μουσική που ακούγεται στο podcast είναι του Θανάση Δρίτσα
