Βιομηχανία χαράς και ευεξίας
Στην εποχή μας (ιδιαίτερα μετά την πανδημία Covid-19) η επιβίωση αποκτά απόλυτη προτεραιότητα, σαν να βρισκόμαστε σε διαρκή εμπόλεμη κατάσταση και όλες οι ζωτικές μας δυνάμεις έχουν απλά τεθεί στην υπηρεσία παράτασης της ζωής. Έτσι η παράταση της ζωής με κάθε τίμημα αναδεικνύεται παγκόσμια σε υψίστη αξία η οποία βάζει όλες τις άλλες σε δεύτερη μοίρα. Είμαστε πρόθυμοι να θυσιάσουμε στο όνομα της επιβίωσης όλα όσα κάνουν τη ζωή άξια να βιωθεί.
Ο σύγχρονος φιλόσοφος Byung Chul Han θεωρεί ότι σήμερα επικρατεί παντού μια «αλγοφοβία», ένας γενικευμένος φόβος ενώπιον του πόνου. Επίσης η ανοχή στον πόνο μειώνεται ραγδαία. Η αλγοφοβία έχει ως συνέπεια, κατά τον συγγραφέα, μια διαρκή αναισθητοποίηση. Αποφεύγεται έτσι κάθε επώδυνη κατάσταση ενώ στο μεταξύ έχει καταστεί ύποπτος ακόμη και ο πόνος που προκαλεί ο έρωτας. Η αλγοφοβία επεκτείνεται στην κοινωνία, ενώ συγκρούσεις και επώδυνες αντιθέσεις-αντιπαραθέσεις υποχωρούν όλο και περισσότερο. Η αλγοφοβία έχει κυριεύσει και την πολιτική, εντείνεται έτσι η καταναγκαστική συμμόρφωση και η πίεση για συναίνεση. Αντί να συγκρούονται και να πασχίζουν για καλύτερα επιχειρήματα οι άνθρωποι προτιμούν να παραδίδονται στον καταναγκασμό του συστήματος. Μία μετα-δημοκρατία εξαπλώνεται η οποία μεταβάλλεται σε παρηγορητική δημοκρατία. Έτσι κατά τον Χαν η παρηγορητική πολιτική δεν είναι πλέον ικανή για οράματα ή ριζικές μεταρρυθμίσεις οι οποίες είναι συνήθως επώδυνες. Προτιμά να καταφεύγει σε αναλγητικά άμεσης δράσης, τα οποία απλώς συγκαλύπτουν συστημικές δυσλειτουργίες και ρήγματα.
Ο στόχος της ευτυχίας άνευ όρων και η επαγγελία μιας φαρμακευτικά ανατάξιμης όασης διαρκούς ευεξίας συνδέεται στενά σήμερα με την ανάπτυξη αυτού του αντικειμένου που ονομάζεται Θετική Ψυχολογία. Η αμερικανική κρίση των οπιοειδών αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα και δεν οφείλεται αποκλειστικά στην ακόρεστη υλική απληστία της φαρμακοβιομηχανίας. Έχει μάλλον ως υπόβαθρο μια νοσηρή αντίληψη για την ανθρώπινη ύπαρξη. Μόνον μια ιδεολογία αιώνιας ευεξίας μπορεί να οδηγήσει σε δια βίου χορήγηση φαρμακευτικών σκευασμάτων σε κλινικά υγιείς ανθρώπους, τα οποία ουσιαστικά προορίζονται για την παρηγορητική ιατρική φροντίδα.
*Η μουσική που ακούγεται στο podcast είναι του Θανάση Δρίτσα
