podlist.gr

17/12/2023 - Ανεπιθύμητα μνημεία στην Ελλάδα: ρωγμές στο εθνοκανονικό αφήγημα

Συζητούν ο Δημήτρης Πλάντζος και ο Χρήστος Τριανταφύλλου

Τι κοινό έχει ένα οθωμανικό κτίσμα με τα αυτοσχέδια μνημεία για τον Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο; Ο Χρήστος Τριανταφύλλου συζητά με τον Δημήτρη Πλάντζο, καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και επιμελητή του βιβλίου Τα μνημεία των άλλων. Ανεπιθύμητες κληρονομιές στις παρυφές της μνήμης και της λήθης (Εκδόσεις Νεφέλη, 2023) για τα αλλότρια και ανεπιθύμητα μνημεία της Ελλάδας. Ξεφεύγοντας από τη λογική μιας επιστήμης που –όπως και η Ιστορία– αρχικά δημιουργήθηκε για να υπερασπίσει και να τεκμηριώσει τα «εθνικά δίκαια», η σύγχρονη Αρχαιολογία αναζητά τα υλικά κατάλοιπα του απώτερου ή πρόσφατου παρελθόντος και τη θέση τους στον εκάστοτε ανθρώπινο πολιτισμό. Ανάμεσά τους είναι και τα μνημεία, που συνήθως λειτουργούν ως πυκνωτές και συνδιαμορφωτές κυρίαρχων εθνικών, πολιτικών, κοινωνικών και πολιτισμικών ταυτοτήτων. Υπάρχουν όμως και τα αλλότρια μνημεία: από τόπους βασανισμού και πειθάρχησης όπως η Μακρόνησος ή η Σπιναλόνγκα, μέχρι κατάλοιπα ενός παρελθόντος που θεωρείται ανεπιθύμητο ή ξένο στο ελληνικό εθνικό αφήγημα, όπως τα οθωμαντικά κτίσματα, ακόμα και τόποι μνήμης πληθυσμών που διαχρονικά αντιμετωπίζονται στη χώρα με δυσπιστία ή εχθρότητα, όπως οι Εβραίοι. Έτσι, η Αρχαιολογία έχει πλέον τη δυνατότητα να εξετάσει κριτικά τις βεβαιότητες των εθνικών αφηγημάτων και να προσφέρει εναλλακτικές οπτικές σε ένα πλαίσιο πιο συμπεριληπτικό, αλλά και πιο έγκυρο.

Περισσότερα επεισόδια

13/7/2025 - Ποιήματα και μάρμαρα: ο Θεόφιλος Καΐρης στο εκκρεμές της εκκοσμίκευσης

Συζητούν ο Γιάννης Παπαθεοδώρου και ο Χρήστος Τριανταφύλλου Γιατί κινητοποιήθηκαν μερικοί από τους σημαντικότερους Έλληνες διανοούμενους των αρχών του 20ού αιώνα, όπως ο Κωστής Παλαμάς, ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου και ο Παύλος Νιρβάνας, υπέρ της ανέγερσης μιας προτομής στην Άνδρο; Ο Χρήστος Τριανταφύλλου συζητά με τον αναπληρωτή καθηγητή Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών και Γραμματέα...

8/7/2025 - 60 χρόνια μετά. Ιουλιανά και κοινωνική διαμαρτυρία

Συζητούν ο Κώστας Λαμπράκης και ο Βαγγέλης Καραμανωλάκης 60 χρόνια μετά τα Ιουλιανά, πως πρέπει να θυμόμαστε αυτή τη μοναδική κοινωνική εξέγερση, τι είναι αυτό που μπορούν να μας κληρονομήσουν για το σήμερα; Ο Βαγγέλης Καραμανωλάκης συζητά με τον πολιτικό επιστήμονα Κώστα Λαμπράκη, με αφορμή το πρόσφατο βιβλίο του Παρεμποδίζοντας την Αποστασία. Ιουλιανά 1965: Κοινωνική διαμαρτυρία και Αριστερά...

1/6/2025 - Αντιδικτατορικός Αγώνας (1967-1974) - Ιστορία και Μνήμη

Συζητούν ο Δημήτρις Γαρρής, ο Βαγγέλης Ζιώγας και η Αναστασία Χαρτοματσίδη Η Αναστασία Χαρτοματσίδη συζητά με τον Δήμητρι Γαρρή και τον Βαγγελή Ζιώγα, υποψήφιους διδάκτορες Νεότερης και Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, και μέλη της ομάδας έρευνας και τεκμηρίωσης της ιστοσελίδας «Αντιδικτατορικός Αγώνας (1967-1974) - Ιστορία και Μνήμη». Πώς η...