Οι κυπριακές πολιτείες της Ύστερης Εποχής του Χαλκού: από την «Εποχή του διεθνισμού» στη «Μεσογειακή Κρίση»
Θεματική Διάλεξης:
Κατά την Ύστερη Εποχή του Χαλκού (περί το 1650-1050 π.Χ.), οι κυπριακές κοινότητες εκμεταλλεύτηκαν, για πρώτη φορά στην ιστορία τους, τη στρατηγική θέση του νησιού ως κόμβο θαλάσσιου εμπορίου, καθώς επίσης και τον φυσικό μεταλλικό πλούτο, δηλαδή τα χαλκοφόρα στρώματα που εντοπίζονται στους πρόποδες του Τροόδους, για να συνδεθούν οικονομικά και διπλωματικά με άλλες πολιτείες της ανατολικής Μεσογείου.
Τα μεγάλα παράκτια κέντρα που ιδρύονται και αναπτύσσονται αυτή την περίοδο στο νησί, όπως για παράδειγμα η Έγκωμη, η Παλαίπαφος και το Κίτιον, φανερώνουν την ανάπτυξη αστικού χαρακτήρα και την εδραίωση ενός ιδιόμορφου συστήματος πολιτειακής οργάνωσης. Τα αστικά κέντρα αποτελούσαν τον πυρήνα της διοίκησης μιας εκτεταμένης περιφέρειας, η οποία αποτελείτο από ένα ευρύ δίκτυο οικισμών, οργανωμένο με γνώμονα την εξόρυξη, επεξεργασία και υπερπόντια εξαγωγή του χαλκού σε άλλα λιμάνια της Μεσογείου. Κατά την περίοδο αυτή, παρατηρείται επίσης, για πρώτη φορά, η εδραίωση μηχανισμών, που σχετίζονται με τη διοίκηση όπως είναι η γραφή. Η εγχώρια γραφή της Ύστερης Κυπριακής Χαλκοκρατίας, που ονομάζεται «Κυπρο-Μινωική» δεν έχει ακόμη αποκρυπτογραφηθεί κι έτσι δεν γνωρίζουμε τι καταγράφει.
Οι εμπορικές επαφές που διατηρούσαν οι κυπριακές πολιτείες με αντίστοιχες στη Συρο-Παλαιστινιακή ακτή, την Αίγυπτο και το Αιγαίο ήταν έντονες και συντονισμένες, όπως φαίνεται από το πλήθος κυπριακών αγγείων που εναποτέθηκε μέσα σε ταφικά σύνολα σε διάφορες θέσεις της ανατολικής Μεσογείου και αντίστοιχα, από τον αριθμό εισηγμένων αντικειμένων από τη Μυκηναϊκή Ελλάδα, τη Μινωική Κρήτη, τη Συρο-Παλαιστίνη και τη φαραωνική Αίγυπτο, τα οποία βρέθηκαν μέσα σε κυπριακούς τάφους. Μια σημαντική ένδειξη των έντονων εμπορικών επαφών που διατηρούσαν τα διάφορα κράτη της ανατολικής Μεσογείου, κατά την «Περίοδο του Διεθνισμού», αποτελεί ένα πλοίο που ναυάγησε κοντά στη θέση Uluburun στη Μικρά Ασία. Το μεγαλύτερο φορτίο του ναυαγίου του Uluburun ήταν δέκα τόνοι κυπριακού χαλκού. Στα γραφειοκρατικά κείμενα των πολιτειών της Μεσογείου, η Κύπρος καταγράφεται ως Αλασία και παρουσιάζεται ως μια περιοχή που προμήθευε κυρίως χαλκό.
Με την έναρξη του 12ου αιώνα π.Χ. ένα μεγάλο μέρος των αυτοκρατορικών και ανακτορικών πολιτισμών της ανατολικής Μεσογείου, όπως για παράδειγμα τα Μυκηναϊκά ανάκτορα και η αυτοκρατορία των Χετταίων, καταστρέφεται και το οργανωμένο εμπόριο που συνέδεε τις γεωγραφικά απομακρυσμένες κοινότητες της Μεσογείου καταρρέει. Στην Κύπρο, η λεγόμενη «Μεσογειακή Κρίση» μεταφράζεται με αναδιοργάνωση του οικιστικού πλαισίου, που φαίνεται κυρίως μέσα από την εγκατάλειψη ανθηρών οικισμών. Εντούτοις, οι Κυπριακές πολιτείες΄, στην πλειοψηφία τους, επιβιώνουν και προσαρμόζονται στα νέα πολιτικο-οικονομικά δεδομένα της «Μεσογειακής Κρίσης». Πρόκειται για μια εξαιρετικά δυναμική περίοδο, κατά την οποία παρατηρούνται έντονοι μετασχηματισμοί στον υλικό πολιτισμό της Κύπρου και μεταναστευτικά φαινόμενα, τόσο εντός του νησιού, όσο και με την εισροή πληθυσμών από το εξωτερικό.
Σύντομο βιογραφικό της ομιλήτριας:
Η Δρ Άρτεμις Γεωργίου ολοκλήρωσε τις προπτυχιακές της σπουδές στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου και συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές σε επίπεδο μάστερ και διδακτορικού στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Κατά τη διάρκεια των σπουδών της, έλαβε υποτροφίες από το Ίδρυμα Λεβέντη, την Ελληνική Αρχαιολογική Εταιρεία Ηνωμένου Βασιλείου και άλλους φορείς.
Με την ολοκλήρωση της διδακτορικής της διατριβής, έλαβε μεταδιδακτορική χορηγία από τα ευρωπαϊκά προγράμματα Marie Sklodowska Curie, η οποία υλοποιήθηκε μεταξύ 2013-2017 στην Ερευνητική Μονάδα Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου. Εργάστηκε και ως μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Αμερικάνικο Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Κύπρου (Cyprus American Archaeological Research Institute).
Συμμετέχει σε πολλά α