podlist.gr

ΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΣ – Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ
ΣΚΑΪ

ΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΣ – Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ

Ιστορία

Ένα ραδιοφωνικό ντοκιμαντέρ που παρουσιάζει την ελληνική διατροφή στο πέρασμα των αιώνων. Από τους άγριους σπόρους μέχρι τη νέα ελληνική κουζίνα, όλη μας η ιστορία σε ένα πιάτο, όλος μας ο πολιτισμός σε ένα τραπέζι. Ο Άρης Πορτοσάλτε μαζί με έγκριτους επιστήμονες, ιστορικούς, αρχαιολόγους, ιατρούς, αλλά και επιστήμονες άλλων ερευνητικών πεδίων, παρατηρούν τις διατροφικές συνήθειες των προγόνων μας και τις συγκρίνουν με τις δικές μας, σε μία διαδρομή γεμάτη μυρωδιές.

επεισόδια 25
διάρκεια 19 ώρες
ηλικία
προσθήκη πριν

1. Η ιστορία των σπόρων

Είμαστε στη Νεολιθική εποχή και κυκλοφορούμε κάπου μεταξύ Μακεδονίας και Θεσσαλίας, αναζητώντας εκείνα τα στοιχεία τα οποία θα μας δείξουν την τότε κοινωνική συγκρότηση του ανθρώπου. Με την Τάνια Βαλαμώτη, επίκουρη καθηγήτρια Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, συζητάμε για την καινοτομία της εποχής, χρησιμοποιούμε τη φαντασία μας για να προσεγγίσουμε συνταγές και μιλάμε για την...

2. Επιστροφή στις «ρίζες»

Βαθύ παρελθόν, εποχή του Χαλκού, με αλλαγές ως προς τα είδη κυρίως των φυτών που χρησιμοποιούν οι κάτοικοι της Ελλάδας. Ελαιοδοτικά φυτά που θα μπορούσαν να αποτελούν την πρώτη ύλη για προϊόντα πολυτελείας και αρωματικά έλαια, οι φαρμακευτικές χρήσεις τους και η οπιούχος παπαρούνα. Η Τάνια Βαλαμώτη, επίκουρη καθηγήτρια Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, μας αναπτύσσει […]

3. Μινωικός και Μυκηναϊκός πολιτισμός (Α’ Μέρος)

Αν το κλίμα καθοδηγεί τον άνθρωπο, η Ελλάδα διαθέτει το κλίμα. Δύο περίφημοι πολιτισμοί, ο Μινωικός και ο Μυκηναϊκός, μεγαλουργούν, εμπορεύονται αγαθά και επικοινωνούν με τους άλλους μεγάλους πολιτισμούς της αρχαιότητας. Κρήτη, το πρώτο σκαλοπάτι για να προχωρήσει ο πολιτισμός σε όλη την Ευρώπη, Κρήτη, η μητέρα του πολιτισμού. Η βάση της διατροφής, η μεσογειακή […]

4. Μινωικός και Μυκηναϊκός πολιτισμός (Β’ Μέρος)

Επικεντρωνόμαστε στην Ηπειρωτική Ελλάδα, στο λαμπρό Μυκηναϊκό πολιτισμό. Οι άνθρωποι τρώνε κρέας, ψάρι, μαλάκια και λαχανικά, χρησιμοποιούν τριποδικές χύτρες και… σκεύη για σουβλάκι. Μήπως παράγουν ρακή, μήπως τρώνε σε εστιατόρια; Με την Μαρία Βλαζάκη, γενική διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς στο Υπουργείο Πολιτισμού, συζητάμε για όλα αυτά, αλλά και για το δωδεκάθεο και τις...

5. 5ος αιώνας π.Χ. – Μαγειρική επανάσταση

Γνωρίζεις τον τόπο τρώγοντας. Έτσι σήμερα τρώμε παϊδάκια, τηγανιές με τυρί και μέλι και φυσικά πίνουμε κεκραμένο οίνο στην Κλασική Ελλάδα. Εκεί όπου ο έρωτας και το φαγητό πάνε μαζί, εκεί όπου αναπτύσσεται τεχνικό λεξιλόγιο μαγειρικής, εκεί όπου αρχίζουν να εκκολάπτονται οι πρώτοι σεφ. Η Βικτωρία Τσουκαλά, διδάκτωρ Αρχαιολογίας και εργαζόμενη στο Κέντρο Τεκμηρίωσης του […]

6. 5ος αιώνας π.Χ. και καθημερινές διατροφικές συνήθειες

Λάδι το πολύτιμο, στο φαγητό, την αρωματοποιία, τη γυμναστική και το εμπόριο. Το αρχαίο ελληνικό σπίτι, η προετοιμασία του φαγητού και ο τρόπος που γευμάτιζαν. Δημόσιες θυσίες για να παρέχεται κρέας στους πολίτες, γάμοι αλλά και νεκρόδειπνα, συνθέτουν την καθημερινότητα των προγόνων μας. Συνεχίζουμε να διασχίζουμε τον 5ο αιώνα π.Χ με οδηγό τη Βικτωρία Τσουκαλά, […]

7. 5ος αιώνας π.Χ. και συμπόσια

Πώς διοργανώνεται άραγε ένα συμπόσιο; Θα έχει τραγήματα, αυλιτρίδες; Κότταβο θα παίξουμε; Μήπως υπάρχει κάποιος απώτερος σκοπός; Με τη Βικτωρία Τσουκαλά, διδάκτορα Αρχαιολογίας και εργαζόμενη στο Κέντρο Τεκμηρίωσης του Εθνικού Κέντρου Ερευνών, συζητάμε για τα συμπόσια, τις επιρροές από τις ξένες κουζίνες, αλλά και την επίδραση του πολιτεύματος στη διατροφή. Ακόμα μιλάμε για συνταγές, σάλτσες, […]

8. Πρώιμη Βυζαντινή περίοδος

Με τη βιοαρχαιολόγο, Χρύσα Μπούρμπου, μπαίνουμε στη Βυζαντινή περίοδο και εξετάζουμε τη βυζαντινή καθημερινότητα. Τι αλλάζει, τι πληροφορίες παίρνουμε από τα οστά των ανθρώπων; Τι τροφή δινόταν στα βρέφη και πού οφείλεται το αξιοπερίεργο φαινόμενο της έλλειψης βιταμίνης C, σε μία χώρα με γλυκό και ήπιο κλίμα όπως είναι η Ελλάδα; Το επεισόδιο της σειράς […]

9. Βυζαντινή Αυτοκρατορία, από τη Δύση στην Ανατολή

Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία απλώνεται στα πέρατα του κόσμο και επαναπροσδιορίζει τη σχέση της με τις μυρωδιές και τις γεύσεις. Η Μαρία Λεοντσίνη, ερευνήτρια στο Τμήμα Βυζαντινών Ερευνών του Ινστιτούτου Ιστορίας στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, μας μιλάει για την παράδοση της κεραμικής, τη θρησκεία και όλα όσα γνωρίζουμε για έναν πολιτισμό που… περιφρονεί κάθε καταγραφή. Το […]

10. Το Βυζάντιο έως την Άλωση της Κωνσταντινούπολης

Ποια ήταν η διατροφική συμπεριφορά των Βυζαντινών; Τι ιδιαίτερες κουζίνες και προτιμήσεις έχουν οι κάτοικοι της αχανούς αυτοκρατορίας; Η εκκλησία δίνει άραγε οδηγίες διατροφής; Πότε εμφανίζεται η «ονομασία προέλευσης» των προϊόντων; Ακόμα, τα περίτεχνα φαγητά της εποχής, οι αγαθοεργίες, τα συσσίτια και ο οξυγαλατάς. Μαζί μας, η Μαρία Λεοντσίνη, ερευνήτρια στο Τμήμα Βυζαντινών Ερευνών του […]

11. Οθωμανική περίοδος και Ενετοκρατία (Α΄Μέρος)

Η Ελένη Αγγελομάτη – Τσουγκαράκη, ομότιμη καθηγήτρια Ιστορίας του Νέου Ελληνισμού στο Τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου, μας ταξιδεύει στην περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της Ενετικής κυριαρχίας. Πώς διοικούνται; Ποια είναι η οργάνωσή τους; Τι σημαίνει «διατροφική κρίση»; Ο ανεφοδιασμός του στρατού και των πόλεων σε τρόφιμα είναι σημαντικός, ώστε να αποφεύγονται οι εξεγέρσεις. […]

12. Οθωμανική περίοδος και Ενετοκρατία (B΄Μέρος)

Το τραπέζι του φτωχού και το τραπέζι του έχοντα. Η συμβίωση λαών με διαφορετικές κουλτούρες, σε μία αμοιβαία αλληλεπίδραση. Γαστρονομία, η συνήθεια του πασατέμπο και η εμφανής σφραγίδα της Δύσης στα Επτάνησα. Μαζί μας η ομότιμη καθηγήτρια Ιστορίας του Νέου Ελληνισμού στο Τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου, Ελένη Αγγελομάτη – Τσουγκαράκη. Το επεισόδιο της σειράς […]

13. Πολίτικη κουζίνα (Α΄Μέρος)

Δε μπορεί κανείς όταν μιλάει για την ελληνική διατροφή να μη σταματήσει στην πολίτικη κουζίνα. Στεκόμαστε στο σταυροδρόμι του μεταξιού και των μπαχαρικών. Κωνσταντινούπολη, όπου ανατολή και δύση μπλέκονται, μια αγορά που δεν υπάρχει η λέξη «έλλειψη». Με οδηγό την πολυγραφότατη Σούλα Μπόζη, ανοίγουμε τα τετράδια συνταγών των γυναικών της Πόλης. Το επεισόδιο της σειράς […]

14. Πολίτικη κουζίνα (Β΄Μέρος)

Πολίτικη κουζίνα δεν είναι μόνο το φαγητό, είναι η όλη αστική αντίληψη των Κωνσταντινουπολιτών. Η πολυγραφότατη συγγραφέας Σούλα Μπόζη, μας περιγράφει το γιορτινό πολίτικο τραπέζι. Δοκιμάζουμε μεζέδες, φαγητά εξαίσια και πίνουμε καφέ σερβιρισμένο με γλυκό του κουταλιού και καϊμάκι. Μυρωδιές αρχαίες ανακατωμένες με νέες. Μυρωδιές από Ανατολή και Δύση, μυρωδιές από φρέσκα υλικά και καρυκεύματα. […]

15. Πολίτικη κουζίνα (Γ΄Μέρος)

Με την πολυγραφότατη Σούλα Μπόζη, συζητάμε για την πολυεθνική κοινωνία της Πόλης, ενώ το γεύμα μας συνεχίζεται με μπουρεκάκια, μύδια τηγανητά, πιλάφι με φρέσκο βούτυρο, μαγιονέζα σπιτική και πολλά, πολλά άλλα. Τι άρωμα μας μένει τελικά από τη βόλτα στην Κωνσταντινούπολη, ποια η σχέση των κατοίκων της με τη θάλασσα; Και το πιο σημαντικό… τι […]

16. Ποντιακή κουζίνα

Ένας τόπος που απλώνεται από τα παράλια της Μαύρης Θάλασσας μέχρι πάνω στα οροπέδια. Στεκόμαστε στις μεγάλες πόλεις του Εύξεινου Πόντου και μαθαίνουμε την ιστορία των Ποντίων μέσα από το φαγητό τους. Χαψία, τανοφάι, χοσάφι και αϊράν, η απλότητα της ποντιακής κουζίνας, το μεγαλείο της. Μαζί μας η ερευνήτρια της ποντιακής λαογραφίας, Λένα Καλπίδου – […]

17. Η κουζίνα της Σμύρνης

Ξενάγηση στην κουζίνα της Σμύρνης, με την Ελένη Μπίστικα, δημοσιογράφο και την Νένα Ισμυρνόγλου, συνεργάτιδα του περιοδικού «Γαστρονόμος». Συζητάμε για την περίεργη μοναδικότητα της γεύσης της σμυρναίικης κουζίνας, την πρόσμιξη των φυλών που οδήγησε στην πρόσμιξη των γεύσεων και φυσικά για τη συνταγή και όλα τα μυστικά για τα περίφημα σμυρναίικα σουτζουκάκια. Το επεισόδιο της […]

18. Ελληνικά τυριά (Α’ Μέρος)

Η μακρά ιστορία της ελληνικής τυροκομίας. Από τη δυσανεξία του παλαιολιθικού ανθρώπου στο γάλα, στα τυριά του Πολύφημου, τον κυκεώνα της Κίρκης και το σήμερα. Γνωρίζουμε τα εμβληματικά τυριά της Ελλάδας και τους όρους παραγωγής τους, παρέα με τον Ευάγγελο Καραμανέ, ερευνητή στο Κέντρο Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών. Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο […]

19. Ελληνικά τυριά (Β’ Μέρος)

Φέτα, κατσιαμάκι, μανούρι, κατίκι Δομοκού, Σαν Μιχάλη, γραβιέρα Αγράφων και πολλά, πολλά ακόμα, εκλεκτά, ελληνικά τυριά. Ποια από αυτά είναι ΠΟΠ; Τι είναι τελικά τα προϊόντα ΠΟΠ και ποια κατοχύρωσε η Ελλάδα; Για όλα αυτά συζητάμε με τον ερευνητή του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, Ευάγγελο Καραμανέ. Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2012-2013.

20. Η διατροφή μετά την Επανάσταση

Η Αντωνία Ματάλα, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών με αντικείμενο την Ανθρωπολογία της Διατροφής, μας μεταφέρει στο 1830, στο νεοσυσταθέν ελληνικό κράτος. Η πατάτα μπαίνει στο τραπέζι των Ελλήνων και νέα προϊόντα αλλάζουν ριζικά τη διατροφή τους. Πώς διαμορφώνεται ο τρόπος ζωής, τι συνιστά τη μεσογειακή δίαιτα και ποιο απίστευτο εύρημα ώθησε τον Άνσελ […]