podlist.gr

Ιστορία μιας πόλης
LiFO

Ιστορία μιας πόλης

Η πόλη, οι αλλαγές στο πέρασμα των αιώνων, η απαράλλαχτη ουσία που την συνέχει

επεισόδια 113
διάρκεια 57 ώρες
συχνότητα εβδομαδιαία
επεισόδιο πριν
ηλικία
προσθήκη πριν

Το Κάστρο των Αθηνών: Ένα ταξίδι στο παρελθόν

Υπήρχε κάστρο στην Αθήνα; Και αν ναι, έμοιζε με τα στερεότυπα που ίσως έχουμε κατά νου από τις εικόνες μας από τον ευρωπαϊκό Μεσαίωνα; Σε ποιο σημείο της πόλης σώζονται τα κατάλοιπά του;Ο Γιάννης Θεοχάρης ξεναγεί την Αγιάτη Μπενάρδου στο Κάστρο των Αθηνών και την μεσαιωνική πόλη της Αθήνας

Η τοπογραφία του τρόμου στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής

«Την 27. 4. 1944 κομμουνιστικαί συμμορίαι, παρά τους Μολάους, κατόπιν μίας εξ’ ενέδρας επιθέσεως, εδολοφόνησαν ανάνδρως ένα Γερμανό στρατηγό και 3 συνοδούς του αξιωματικούς.Πολλοί Γερμανοί στρατιώται ετραυματίσθησαν.Ως αντίποινα θα εκτελεσθούν:1. Ο τυφεκισμός 200 κομμουνιστών την 1/5/1944.2. Ο τυφεκισμός όλων των ανδρών τους οποίους θα συναντήσουν τα γερμανικά στρατεύματα επί της οδού Μολάοι...

Οι αλάνες της Νίκαιας

Η αρχιτέκτων και ερευνήτρια Ελένη Κατρίνη εξηγεί στην Αγιάτη Μπενάρδου τι συνέβη με την ανοικοδόμηση της Νίκαιας και γιατί προέκυψαν τόσες αλάνες σε αυτή την συνοικία της ΑθήναςΓια πόσες περίπου αλάνες μιλάμε στην Νίκαια, πότε και γιατί δημιουργήθηκαν; Ποια τα κοινά τους χαρακτηριστικά, πόσο μεγάλες είναι και σε τι απόσταση βρίσκονται μεταξύ τους; Παίζουν κάποιο ρόλο στην κοινωνική συνοχή και...

Πεθαίνοντας έφηβη στην αρχαία Αθήνα

Η Αγιάτη Μπενάρδου μιλά με την αρχαιολόγο Κάτια Μαργαρίτη για το μύθο και την ιστορική αλήθεια γύρω από την άγαμο κόρη στην αρχαία Αθήνα «Ποια γονικά με γέννησαν και με παιδεύουν; Καταραμένη και παρθένα κίνησα για να τους ανταμώσω», θρηνεί η Αντιγόνη του Σοφοκλή στη μετάφραση του Κ.Χ. Μύρη.Στον Ομηρικό Ύμνο για τη Δήμητρα, η αρπαγή της Περσεφόνης αποδίδεται σπαρακτικά: «Κι αφού την άρπαξε άθελά...

Η αθέατη ιστορία των κτιρίων του Μουσείου Μπενάκη

Ξεκινώντας από το Κολωνάκι, θα κατηφορίσουμε την οδό Πειραιώς, έπειτα θα γυρίσουμε προς τα Πετράλωνα, τον Κεραμικό, την Ακρόπολη, για να πάμε στου Ζωγράφου, στο Παλαιό Φάληρο και να καταλήξουμε στην Κηφισιά. Γιατί; Για να μιλήσουμε για τα ξεχωριστά, ιδιαίτερα κτίρια του Μουσείου Μπενάκη στην Αθήνα.Τι γνωρίζουμε για το κτίριο της οδού Κουμπάρη, το Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού, αυτό το...

Η κινηματογραφική ζωή των Βρετανών κατασκόπων στην Αθήνα της δεκαετίας του ’40

Υπάρχει ένα στερεότυπο για τον Βρετανό στρατιωτικό που, εν καιρώ Παγκοσμίου Πολέμου, βρίσκεται στα χαρακώματα εκτός της πατρίδας του και καθορίζει τις εξελίξεις: αυτό του Λόρενς της Αραβίας. Λευκά πουκάμισα, εξωτικά τοπία, επικές μάχες.Θα πει κανείς, άλλος τόπος και άλλος χρόνος. Όμως κατά πόσο ισχύει η κινηματογραφική αυτή εικόνα του Βρετανού στρατιωτικού στην Αθήνα κατά τον Β’ ΠΠ;Η Μαρία...

Κηπούπολη Κυπριάδου: Η «Εδέμ» της Αθήνας με τις ρομαντικές επαύλεις

Nεοκλασικά, ιδιαίτερη ρυμοτομία, πλατείες, το πάρκο Πικιώνη, η γειτονιά του Θανάση Βέγγου, του αρχαιολόγου Σπύρου Μαρινάτου, του Φώτη Κόντογλου. Σήμερα, θα αναφερόμασταν στην περιοχή πιθανώς ως Άνω Πατήσια.Σε αυτό το επεισόδιο της «Ιστορίας μιας πόλης» η Αγιάτη Μπενάρδου μιλά με τον Νίκο Βατόπουλο για τη συνοικία της Αθήνας που σχεδιάστηκε ως κηπούπολη, είχε και έχει περισσότερο πράσινο από όσο...

Xριστιανικοί ναοί που φύτρωσαν στα ερείπια της Αρχαίας Αγοράς

Ένα αρχικά τετράκογχο κτίριο των αρχών του 5ου μ.Χ. αιώνα μετατρέπεται σε τρίκλιτη βασιλική στις αρχές του 6ου μ.Χ. αιώνα. Πρόκειται για τον ναό την Μεγάλης Παναγιάς στη Ρωμαϊκή Αγορά της Αθήνας, στον κήπο της Βιβλιοθήκης του Αδριανού, ίσως τον πρώτο χριστιανικό ναό της πόλης. Στη νοτιανατολική γωνία της Αρχαίας Αγοράς της Αθήνας, οι Άγιοι Απόστολοι, ένας ναός σταυροειδής εγγεγραμμένος -...

Νοεμβριανά 1916: Εθνικός Διχασμός, βομβαρδισμός της Αθήνας και το «ανάθεμα» κατά του Βενιζέλου

Ποια είναι η κατάσταση διεθνώς αλλά και στη χώρα μας κατά το 1914 και το 1915; Ποιες ήταν οι σχέσεις μεταξύ Βενιζέλου και Βασιλιά Κωνσταντίνου Α’ εκείνο το διάστημα; Για τι ακριβώς διαφωνούσαν; Εκείνο το διάστημα τι συμβαίνει στη Βόρειο Ελλάδα; Η απόβαση της «Αντάντ» στη Θεσσαλονική και η παράδοση του οχυρού Ρούπελ, πώς επηρρεάζουν την κατάσταση; Πότε και πώς δημιουργείται η Κυβέρνηση Εθνικής...

Το ασυμβίβαστο πνεύμα του ρεμπέτικου στην Αθήνα και στον Πειραιά

Κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα ανθεί στον Πειραιά και στην Αθήνα ένα νέο αστικό λαϊκό μουσικό είδος. Με στοιχεία μικρασιατικής μουσικής αλλά και δημοτικού τραγουδιού, το ρεμπέτικο αποτελεί μέσο έκφρασης και εκτόνωσης των προσφύγων και της εργατικής τάξης.Σήμερα αποτελεί συστατικό στοιχείο της μουσικής μας παράδοσης και είναι εγγεγραμμένο στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς...

Κάποτε ο Ασπρόπυργος ονομαζόταν και «μικρός Καναδάς»

Πού ακριβώς βρίσκεται ο Ασπρόπυργος και πώς προκύπτει το όνομά του; Υπάρχει ή υπήρξε εκεί κάποιος άσπρος πύργος;Ποιος είναι ο χαρακτήρας της περιοχής; Ποια είναι η κτηνοτροφική της παράδοση; Υπάρχει και κάποια μυθολογία που να τη συνοδεύει; Σχετίζεται μήπως με την Ελευσίνα ή όχι;Τι γνωρίζουμε για τους Αρβανίτες της περιοχής; Πώς ήταν οργανωμένοι ως κοινωνία; Υπήρχαν συγκεκριμένες παραδόσεις,...

Aρχαιοβοτανική: Τι αποκαλύπτουν για τη ζωή στην αρχαία Αττική οι αρχαίοι σπόροι;

Από πού μαθαίνουμε για τους σπόρους στην Αρχαία Ελλάδα και πιο συγκεκριμένα για την Αττική; Ποιες άλλες είναι οι πηγές μας, εκτός από την αρχαία τέχνη; Πώς βρίσκονται αυτοί οι σπόροι; Υπήρχαν εξωτικά φυτά που τα έφερναν από μακριά; Ισχύει ότι έχουν βρεθεί σπόροι σε πυρές θυσιών; Και τι έχει ακριβώς βρεθεί εκτός Αθηνών, λόγου χάρη στο Θορικό και στο Πλάσι του Μαραθώνα και στο Κορωπί; Τι ακριβώς...

Το αθηναϊκό καρναβάλι από το οθωμανικά χρόνια ως σήμερα

Γινόταν καρναβάλι επί οθωμανικής αυτοκρατορίας; Και τι συμβαίνει κατά τις αρχές 19ο αιώνα; Αλλάζει κάτι από το 1834, όταν η Αθήνα γίνεται πλέον η πρωτεύουσα του κράτους; Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της αθηναϊκης αποκριάς; Ήταν πάντα η Πλάκα το επίκεντρο του εορτασμού της Αποκριάς; Στα ερωτήματα αυτά απαντά ο ιστορικός Νίκος Ποταμιάνος. Ο κ.Ποταμιάνος σπούδασε ιστορία στα τμήματα...

Τρούμπα: Ιστορίες του υποκόσμου του λιμανιού

H Αγιάτη Μπενάρδου μιλά με τον Βασίλη Πισιμίση, ιδιοκτήτη παλαιοβιβλιοπωλείου στο Κερατσίνι και συγγραφέα του βιβλίου «Τρούμπα, Βούρλα, Λιμάνι - Χώρος και μνήμη του πειραϊκού περιθωρίου στον 20ό αιώνα, για την σεξεργασία στην Τρούμπα

Πόσο σπουδαίος ήταν ο Φειδίας για την αρχαία Αθήνα;

«Τα έργα της ακρόπολης, κατασκευασμένα από μάρμαρο, χαλκό, ελεφαντόδοντο, χρυσάφι, έβενο και ξύλο, μαρτυρούν τη μεγάλη δόξα της Αθήνας, αξεπέραστα σε σχέδιο και χάρη. Κάθε έργο μοιάζει ταυτόχρονα παλαιό λόγω της ομορφιάς του και νέο λόγω του σφρίγους και της φρεσκάδας του. Ακόμα και σήμερα μας φαίνονται σύγχρονα, καθώς τα διαπερνά ένα αγέραστο πνεύμα». Ο Πλούταρχος, στο Βίο του Περικλή,...

Ποιο ήταν το «σκάνδαλο» του νηπιοκομείου Μόργκενταου στον Βύρωνα;

Απέναντι από τη Χίο, στα παράλια της Μικράς Ασίας, στη χερσόννησο της Ερυθραίας, εκεί που στην αρχαιότητα άνθισε η ιωνική πόλη των Ερυθρών, δημιουργούνται κατά την Οθωμανική περίοδο μικροί οικισμοί στα οποία κατέφυγαν Κρητικοί, Χιώτες, Κυκλαδίτες, Ηπειρώτες, Πελοποννήσιοι. Ελληνικά Χωριά. Ένα από αυτά τα χωριά ήταν οι Αλατσάτες, οι κάτοικοι των οποίων, με τη Μικρασιατική Καταστροφή, έμελλε να...

Λαθουρίζα: Το αίνιγμα της αρχαίας Βάρης

Βάρη κατοικείται από Αρβανίτες κατά τον 14ο και 15ο αιώνα, και αργότερα από Σαρακατσάνους. Νωρίτερα, έχει υποστεί επιδρομές από Σλάβους. Νότιο προάστιο, πόλη από μόνη της, οι περισσότεροι από εμάς τη συνδέουμε με τα Βλάχικα, το κέντρο της παραδοσιακής κρεατοφαγίας στη νότιο Αττική, μια ονομασία που προέρχεται από τους βοσκούς Σαρακατσάνους. Ωστόσο, η ιστορία της Βάρης, είναι πολύ μακρύτερη και...

Στην παραλία της Νέας Μάκρης λατρευόταν ο αιγυπτιακός θεός Σάραπις

Λίγα μόλις μέτρα από τη θάλασσα, στην παραλία Μπρέξιζα της Νέας Μάκρης, η αρχαιολογική σκαπάνη έχει φέρει στο φως έναν ιδιαίτερο αρχαιολογικό χώρο, ο οποίος χρονολογείται στο 2ο αιώνα μ.Χ. Πρόκειται για ένα σύμπλεγμα κτισμάτων αφιερωμένων στη λατρεία του Σάραπι. Πώς και πότε προκύπτει η λατρεία του Σάραπι στην Αττική; Και γιατί αυτό γίνεται στη Νέα Μάκρη; Λατρεύονταν και σε άλλες περιοχές της...

Δεκέμβρης του 1944: Η μαύρη περίοδος της Αθήνας

Δύο μήνες μετά την Απελευθέρωση, από το Δεκέμβρη του 1944 μέχρι τον Ιανουάριο του 1945, η Αθήνα φλέγεται. Μια σειρά ένοπλων συγκρούσεων ανάμεσα στις βρετανικές και κυβερνητικές δυνάμεις από τη μία πλευρά, και τον ΕΛΑΣ από την άλλη καθιστούν την πρωτεύουσα πεδίο μάχης. Ποιο ήταν το πολιτικό σκηνικό στην πόλη και στη χώρα πριν τα Δεκεμβριανά; Η αθηναϊκή κοινωνία σε τι κατάσταση βρίσκεται το...